Yaşadığı süre boyunca Ercümend Özkan ile, sonrasında da temelde aynı düşünce sistematiğini benimsemiş olan kadrosuyla İktibas Dergisi; arı-duru, net bir İslam anlayışı çizgisinde istikrarlı yayınını sürdürdü hep. Bu dine bulaştırılmaya çalışılan ve sanki dinin ayrılmaz parçasıymış gibi algılanan her şeyle mücadele etti. Bunu yaparken Tevhidi eksenin olmazsa olmazlığına vurgu yaptı; insanımıza Kur’an algısı hususundaki farklılığın bir içtihadi farklılık olmadığını anlatmaya çalıştı. Referansın doğrudan veya dolaylı yollarla değiştirilmesi çabalarını deşifre etmenin önemine vurgu yaptı… İtikad’da Kur’an dışında bir kaynağın söz konusu olamayacağını, zira korunmuş olan tek kaynağın Kur’an olduğunu, diğerlerinin ancak Kur’an ile çatışmadığı sürece bir anlam ifade edeceğini, İslam’ın Kur’an merkezinde anlaşılmasından başka çıkar yol olmadığını daima öne çıkardı. Keza peygamber telakkisi ve sünnet anlayışının da Kur’an’dan hareketle sahih bir şekilde belirlenebileceğini savundu. İslam’ı hakim kılmada yöntemin temel esaslarının Kur’an’dan peygamberlerin örnekliğinden hareketle tesbitinin gereğini hep savundu. Ve yöntemin ana hatlarının sahih olmasının, İslami mücadelenin geleceği açısından belirleyici bir öneme sahip olduğunun hep altını çizdi.

Yöntemin esasları ilkelerden çıkarılır. İlkelerinde Kur’an ve Kur’an’ı pratize eden güzel örneklerden hareketle belirleneceğine inanmaktadır İktibas Dergisi. Ama itikadı, süreç içerisinde etkileme potansiyeline sahip olan yöntemin belirlenmesinin içtihadi olduğunun da bilincinde olmuştur. Metod düşünceden neşet eder. Sahih bir düşünceye sahip olmadan İslami mücadele başarılı olamaz. Dolayısıyla düşünceden neşet eden yöntemin siyasi duruşu ve giderek temel inanışları etkilememesi mümkün değildir.

Önceleri tasavvufa eleştirel yaklaşmaktaydı İktibas. Sonra İslam algısını bulanıklaştırdığı temel ölçütleri çeşitli mekanizmalarla devre dışı bıraktığını gördüğü tasavvufun; ciddi araştırmalar sonucunda, felsefesiyle, zahir-batın ayrımı ekseninde oluşturduğu alternatif itikadıyla; özellikle de Kur’an’ı ve peygamberi son tahlilde devre dışı bırakan usulüyle ‘ayrı bir din’ olarak niteledi. Konuyla ilgili bazılarının itirazlarına ve içeriden birilerinin tereddütlerine rağmen ulaştığı bu kanaati ilan etmekten çekinmedi; insanların levminden korkmadı… Bu yüzden İktibas Dergisi, özellikle de Özkan, tasavvuf düşmanı ilan edildi. Oysa o ve arkadaşları birilerine veya bir felsefeye düşmanlıktan hareketle bu sonuca ulaşmadılar. Tevhid anlayışının bir gereği olarak bu tavrı ortaya koydular.

İktibas Dergisi, özellikle düşüncenin oluşumunda kritik öneme sahip ‘Kavramlar’ bölümünde pek çok kritik, insanımızın zihnini çeldirici kavrama Kur’an merkezli bir bakış açısıyla açıklık getirdi; en azından konunun önemine dikkat çekti. Böylelikle, aynı zamanda düşünsel, itikadi, siyasi duruşunu hangi temeller üzerine oturttuğunu ortaya koydu. Siyasi yorumlarıyla, sistem-dışı tevhidi duruşun kritik önemine dikkat çekti. Bu bağlamda Ercümend Özkan’ın “tevhid akidesini gereği gibi anlayınız ve ona toz kondurmayınız. Şirk ve küfür niteliği taşıyan şeylerden onu titizlikle koruyunuz… Kendinizi kontrol ediniz. Demokratik, laik ve her türlü sol pisliklerden temizleyiniz ve temiz tutunuz kendinizi. Allah önce akidesi temiz (kirlenmemiş) olanları sevmektedir” ifadeleriyle “Gençlere tavsiyeleri”ni önemsemekteyiz. Ve şirk düzenine karşı dimdik ayakta durduğunu zannettiğimiz insanımızın, aynı şirk sisteminin konjonktürel manevraları karşısında çözüldüğünü, duruşunu değiştirdiğini ibretle ve üzülerek görürken, Ercümend Özkan’ı bir kez daha rahmetle anmadan edemiyoruz. Ercümend Özkan ve benzerlerinin inandığı ve yaşadığı hayatı insafla ve ibretle tahlil etmek yerine ona birçok şeyi kendilerinin öğrettiğini iddia edenlerin, maalesef, tutarlılıktan ve istikrardan uzak yürüyüşlerine şahit olmaktayız. Allah için sevmenin ve Allah için buğz etmenin sözde kaldığı bir vasatta Ercümend Özkan, bir çokları için tahammül edilmesi kolay olmayan bir fenomendi ama tüm eleştirilecek yönlerine rağmen onu yok saymanın, görmezlikten gelmenin, farklı niyetlerle de olsa etrafını boşaltma projesine katkı sağlamanın yanlışlığı fark edilebilir mi bilemiyoruz. Ama biliyor ve görüyoruz ki bazıları hala insanları değerlendirme ölçütlerinin ve sistem içindeki duruşlarının sağlıklı olmadığını fark edemediler. Dolayısıyla giderek ilerledikleri yanlış yolda geri adım da atamamaktalar.

Oysa tanıdığımız günden bu yana her doğruya, hakka doğru bir yolculuğun sancısına şahit olduğumuz Ercümend Özkan’ın konjonktürel olmaktan itinayla kaçınan ‘ilkesel’ bir değişim ve gelişim süreci yaşadığını bilmekteyiz. Birileri onu, “dokuz talak ile boşadım” dediği geçmişindeki bir dönemle olumsuz bağlamda ilintilendirmeye çalışsa da o hep doğrunun peşinde koştu. Kur’an merkezli bu çabasında doğru bulduğunu almakta, yanlışı terk etmekte hiç tereddüt etmedi. Sadece bu boyutuyla değil, zekası, basireti ve vizyonuyla birçok konuda arkadaşlarının ilerisindeydi. Bazı tesbitlerine, teşhislerine, ilkesel değişimlerine zaman zaman en yakınındakiler bile karşı çıktılar. Ama çoğu kez, zaman onu haklı çıkardı. Onun ısrarla savunduğu, arkadaşlarının büyük çoğunluğuyla farklı düştüğü konularda, onlara uymaktan imtina etmedi. Hayat yolculuğu sona erinceye kadar canlılığını, diriliğini, arayışını devam ettirdi; zihnen hep gençti o…

Böyle bir şahsiyete yönelik birçok söylenti çarpıtma ve iftira söz konusu oldu. Bizce bunlardan en kafa karıştıranı ve rahmetlinin yaptıkları ve söyledikleriyle çelişik olanlardan biri “İslami parti” ile alakalı iddialar, zaman zaman iftira boyutuna varan ifadelerdir. Herşeyi çok iyi bildiklerini iddia eden kimileri, sanki Ercümend Özkan bu konuda, dolayısıyla “sistem-içi” mücadele konusunda, kendileriyle aynı anlayışa doğru hızla evrildiğini iddia edecek kadar gözlerini karartmışlar, kendi çarpık duruşlarını meşrulaştırmak adına o ilkeli insanı olduğundan farklı göstermek adına her yola tevessül etmişlerdir. Güya Ercümend Özkan, “sistem-içi” aracı (partiyi) kullanıp kullanmamak hususundaki metodik anlayışını sorgulamış ve ilkelere dayalı bir açılım göstermiştir(!?) Yine aynı çevrenin iddiasına göre; Ercümend Özkan ve o zamandaki istişare konseyine(?) rağmen onun çizgisini devam ettirdiği iddiasında olan İktibas Dergisi’nin yazı kadrosu, Eylül 2010 tarihli sayısındaki “Kavram” bölümündeki Ercümend Özkan’ın da zenginlik kattığı “inşa ve ıslah dili”ni doğru okuyamamış…vs.vs. Ne demeli bilemiyoruz. İnsaf yahu! Edep yahu! Demekten başka elimizden ne gelir. Bu kişileri değil, konuya vakıf olmayan kamuoyunu ciddiye alarak birkaç defa açıklama yaptık. Rahmetlinin eserlerindeki bizzat kendi ifadeleriyle konuya açıklık getirdiği bölümleri alıntıladık, onunla yapılan söyleşiden (İslami Hareket Üzerine) alıntılar yaptık… Ama beyhude, hala çarpıtma, net düşünce ve duruşları karartarak kendilerinin konjonktürel duruşlarını Müslümanlar nezdinde meşrulaştırma çabaları devam etmektedir… Bu konuda söylenenlerin, iddiaların ısrarla yalan-yanlış, bağlamından kopuk yazıların neresini tekrar düzeltelim bilemiyoruz. Lakin mevcut konjonktürde doğru arayışta olanlara açıklama sadedinde bazı gerçekleri hatırlatmamız gerekmektedir…

Birincisi, “sistem-içi” mücadele kavramı ve bu konuda kavramı da içeren metod anlayışı hususunda Ercümend Özkan’ın en küçük bir fikir değişikliği olmamış, tam tersine ömrünün son dönemindeki konjonktürel gelişmeler ve bu gelişmeler karşısında bazılarının tavrı onu çok ciddi olarak rahatsız etmiş ve kaygılandırmıştır. (Konuyla ile Ercümend Özkan’ın “Beklenen Fırtına” başlıklı yazısı okunabilir…) Hele hele rahmetlinin bu konuyu sorgulayarak ilkelere dayalı bir açılım gösterdiği iddiası ise akıllara ziyan bir açıklamadır. Çünkü, eğer bu iddia bir halüsinasyon değilse, art niyetli, bir amaca yönelik bilinçli bir çarpıtma girişiminden başka bir şey değildir. İkincisi, Ercümend Özkan, önce gizli olarak sürdürdüğü İslami Parti çalışmalarını (1970’li yıllarda yakın arkadaşlarına da ifade ettiği gibi) 141, 142 ve 163. Maddelerin ortadan kaldırılmasıyla birlikte aleni, açık, hale getirmekte taktik faydalar mülahaza etmiştir. Bunu da “Söyleşi”de gerekçeleriyle uzun uzun açıklamıştır. O zamanki arkadaşlarıyla istişarelerinde bu durum hiçbir arkadaşı için yeni bir yaklaşım, bir değişim, bir sürpriz olarak algılanmamıştır. Ancak bazı arkadaşları, bunun bazı çevrelerce, kendi çarpık duruşlarının meşrulaştırılması amacıyla istismar edilebileceği yönünde kaygılarını dile getirmiştir. Ercümend Özkan’ın konuyla ilgili yapmış olduğu geniş istişare toplantısında da bahse konu çevreler, ne yapılmak istenildiğini anlamak ve bu çerçevede eleştiri yapmak yerine, ona yönelik kızgınlıklarını dile getirmek için bunu bir vesile olarak görmüşlerdir… Sonrasında da bu ön yargılı tavırlarını devam ettirerek o zamana kadar alenileştirilmemiş olan İslami Parti çalışmasını ilan etme kararını, alakasız bir şekilde ve ısrarla “legalleşme” olarak nitelemişler ve bu suçlamayı Ercümend Özkan’ın vefatından sonra da sürdürmüşlerdir. Bazıları daha da ileri giderek, zamanla, bu girişimi kendi çarpık duruşlarını meşrulaştırıcı bir gerekçe olarak sunmuşlardır. Oysa gizlilik ve açıklık (aleniyet); illegal(yasa dışı)-legal(yasal) arasındaki farkı ayırt edemeyecek kişiler de değil bunlar.

“Partimizin hedefi, Türkiye’den başlayarak insanımıza İslam’ı anlatmak; ana kavramlarını açıklayarak benimsemelerini ve katılımlarını sağlamak; nefislerindekileri İslamdakilerle değiştirmeleri sonucu ulaşılacak kitlesel mutabakatlarla laik demokratik rejimi lağvedip İslam devletini kurmaktır. Bu çağrı sadece Müslümanlara değil, bütün insanlara yapılacak ve ulaştırılacatır.” diye haykıran bir insanın şirk düzeni içinde legalleşme çabasına girdiği, sistem-içi mücadele yöntemini zamanla tercih ettiğini söyleyebilmek, en ılımlı ifadeyle iyi niyetli olmamayı gerektirir. Üstelik partiyle ilgili deklerasyonlardaki yoruma açık olmayan ifadelere rağmen bu iddiada bulunmak en vahimi de bütün açıklamalara rağmen Ercümend Özkan’ın sağlığında ve yoğunlukla öldükten sonra benzeri söylemlerde ısrar etmek anlaşılır ve normal bir durum olarak nitelendirilemez.. “Ercümend Özkan ile İslami Hareket Üzerine Söyleşi” adlı kitapta ve diğer dokümanlardaki çok net bilgilere, İktibas Dergisi ve Özkan ailesinin açıklamalarına rağmen yalan yanlış beyanlarda ısrar edenleri Allah’a havale etmekten başka çıkar yol kalmamıştır; elimizden başka bir şey gelmemektedir.

Müslüman olduğu iddiasında bulunanların, hiç şüphesiz, düşünce, inanç ve yaşamlarında mutlaka ilkeli davranmaları gerekir. İnsan düşüncesinin işaret taşları olan ilkeler-prensipler, Kur’an ve Kur’an’ı pratize ederek bizlere en güzel örnek olan peygamberlerin örnekliğinden hareketle belirlenir. Tabi bu ilkesel çıkarımların değişimi de temel referanslara dayalı müzakere süreçleriyle gerçekleşir. Konjonktürel gelişmeler, reel şartların aldatıcı cazibesi ve maslahat gibi gerekçeler, ilkelerimizin değişimi ve önemsizleştirilmesine yol açıyorsa ortada ciddi bir sorun var demektir. Zira, Rabbimiz sadece imanımızı değil, imanımızın bir gereği olarak kendisine şirk koşmamızı ve bu konuda titizlenmemizi emretmektedir. Bu yüzden bir müslümanın İslam’ın hakim olmadığı ortamlardaki sistem-dışı Tevhidi duruşu, onun doğru anlaşılması ve mücadelenin selameti ve gelecek nesillere sahih bir şekilde aktarılması için çok önemlidir… Şirk sistemine karşı net duruş demek, söz konusu sistemin felsefesinden, değerlerinden, ideolojisinden beri olmak demektir. İktbas Dergisi, bunların belirleyici olduğuna inandığı için Ercümend Özkan ile ve ondan sonra hep müslümanca bir tavır sergilemeyi sürdürdü. Bu duruşun altının doldurup doldurulamadığı tartışılsa bile en azından bu konudaki net, tutarlı ve istikrarlı çizgisinden hiç şüphe edilmedi. Ve bunu yaparken de hiçbir zaman içtihatlarını itikad haline getirmedi; bundan hep Allah’a sığındı, titizlendi. Ama konjonktürel, ilkesiz-temel referanslardan kopuk değişimlere de hiç prim vermedi, vermeyecek de inşallah!..

İktibas Dergisi olarak, tarihi derinliği olan, yegane korunmuş kaynak merkezinde, diğerlerini anlamlandırmaya çalışan “öze dönüşçü” bir ekolün takipçisi olmaya çalışıyoruz. Bu yolun dikkate değer yolcularından, öncülerinden Ercümend Özkan ve diğer önemli şahsiyetleri yerli yerine oturtmak durumunda hissediyoruz kendimizi. Zira, kişi merkezli bir düşünceye ve anlayışa sahip değiliz. İslami hareket oluşumu sürecinde örnekliklerin doğru anlaşılması için çaba gösterirken onları yüceltmekten, olması gerekenin ötesinde bir yerde görmekten Allah’a sığınırız. Gelecek nesil için önemli olduğunu düşündüğümüz bu zatları, doğrularıyla yanlışlarıyla; yaptıklarıyla, yapamadıklarıyla insan olarak, bir müslüman olarak önemsemekteyiz.

Elif İsmailoğlu (Özkan)’nun da çok etkileyici bir şekilde nitelediği gibi Ercümend Özkan’ın “altıncı çocuğu”, çocukların “Altıncı Kardeş”i ve çizgisiyle geniş bir çevrede benimsenen İktibas Dergisi, çıkış tarihi esas alındığında 30. Yılını tamamlamış durumdadır. Her ne kadar karizması, başlangıcındaki özel şartları nedeniyle Ercümend Özkan ile özdeşleştirilmeye çalışıldı ise de süreç bu dergiyi yerli yerine oturtmuş bulunmaktadır.

Takip ettiği çizgisiyle, kadrosunu da aşan, geniş bir çevre tarafından benimsenen, sahih din algısıyla; sistem-dışı, Tevhidi duruşuyla bir misyonu olan dergidir İktibas. Bu fonksiyonunu yerine getirdiği sürece de önemsenmeli ve sahip çıkılmalıdır, vesselam!..

(İktibas, ocak 2011, sayı 385)